From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

PARABOL BİR AYNA İÇİN DEĞİŞİK PROFİL ÖRNEKLERİ

Bölge ölçümlerini kullanarak ayna yüzeyinin şeklini gösteren bir profil hazırlayabilirsiniz. Bu çeşit profil çizimleri herhangi bir başlangıç noktası kabul edilerek hazırlanır. Çizim için merkez ya da kenarı sıfır noktası olarak kabul ederseniz, aynanın fiziksel yüzey şeklini gösteren normal bir eğimli şekil elde edersiniz. Çizimin sıfır noktası olarak tepe noktalarını (%70 bölgesi) alırsanız, test yaparken ve cilalarken alışkın olduğunuz simit şeklini görürsünüz. Bölge ölçümleri düz bir çizgi kıstas alınarak, ona göre işaretlenir. Ölçümlerin profile uyarlanması için biraz cambazlık yapmanız gerekecektir. Profilin sıfır noktası tepe noktaşıdır. Tam ortasındaki derinlik ölçümü %70 bölgesi için yapılan ölçümün sonucudur. Ayna kenarındaki derinlik ölçüsü işe, kenar bölgesi ölçümünden %70 bölgesi ölçümünün çıkartılmasıyla hesaplanır.

Parabol bir aynanın mükemmel bir simit şeklindeki gölgesinin ölçümleri, merkez ve kenardaki derinliğin eşit olduğunu gösterir. 6 inç (152 mm) çap ve f/8 odak oranlı örnek bir ayna için bu ölçümler sonucunda, merkezdeki derinlik 1.143 mm, kenardaki ise 0.762 mm olarak bulunacaktir.

Şimdi aynı aynayı ele alarak (6 inç, f/8) başka bir örnek yapalım. Diyelim ki, mikrometre kullanarak bıçak-kenarı testi sonucunda merkez için 0 mm, %70 bölgesi için 0.508 mm, ve kenar bölgesi için 0.889 mm ölçüm yaptınız. Buna göre, merkezdeki derinlik ideal derinlik olan 1.143 mm’nın yarısı, kenardaki derinlik ise ideal olan 0.762 mm’nın yine yarısıdır. Profilin tepe noktasını sıfır kabul edersek, yaklaşık simit şeklini çizebilirsiniz. Bu örnekte, cilalama ve ‘ayna düzeltilmesi’ işleminin tam yarı yolunda olduuğnuzu görüyorsunuz. Çilalamaya biraz daha devam ederseniz, aynanıza tam bir parabol şeklini verebileceksiniz.

Aşağıda verilen profil örneklerinde (halen hazırlanıyor), aynanın hangi bölgelerinde daha fazla cilalama, yapılıp, camın ne kadar aşındırılması gerektiği açıkça görülmektedir. Yaptığınız ölçümler aynanın yüzey şeklini ve derinliklerini yaklasik olarak gösterirken, %70 bölgesindeyken yapacağınız gölge ölçümü profile birebir uygun bir görüntü sergileyecektir.