From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

Katadiyoptrik teleskoplarin tanimi yaparsak, optik duzeneginde hem ayna hem de mercek kullanilan teleskoplardan bahsetmis oluruz. Bu turdeki teleskoplar, optik duzenekleri sayesinde hem Newton turu teleskoplardaki coma (goruntunun tek bir odakta toplanmamasi)sorununu, hem de mercekli teleskoplardaki renk sapmasini (isigin kirilirken degisik dalga boylarinda ayrismasi) onledigi icin tercih edilirler. Ayrica isik huzmesi teleskop tubunun icinde uc kere yansidigindan, tup boylari da ayni odak uzaklikli baska tur teleskoplara gore daha kisa olur.

Butun bu olumlu yonlerine karsin, bazi kusurlari da vadir. Birincisi, gorus acilarinin daha dar olmasidir (Schmidt Newtonian turu haricindekiler). Ikinci kusur, ikincil aynalarinin (ozellikle Schmidt Cassegrain turundekilerin) buyuk olmasindan dolayi (birincil aynaya olan oranlarinin fazlaligi, cm2 cinsinden yaklasik %30'lar duzeyinde) goruntu kontrastini dusurmeleridir.

1) Katadioptrik teleskoplarda birincil (ana) ayna kureseldir. Teleskobun onune yerlestirilen ozel sekilli cam bu kuresel aynanin optik kusurlarini (en onemlisi kuresel sapinc, yansiyan isinlarin tek bir odakta toplanmamasi) gidermekte kullanilir. Schmidt Cassegrain (SC) teleskoplarda duzeltici camin karmasik bir sekli vardir (Ingilizcesi aspheric). Maksutov Cassegrain (Maksutov) turu teleskoplarin onlerinde yer alan kusur duzeltici cam, cukurlugu daha fazla olup, yine kuresel bicimindedir.

2) Meade sirketinin henuz gecen yil nispeten ucuz fiyatla piyasaya surdugu Ritchey-Chrétien (RC) turu teleskoplarin SC teleskoplardan en onemli farki hem birincil hem de ikincil aynalarinin yuzeyinin hiperbolik seklinde olmasi. Optik kusurlarin bu sekilde daha iyi duzeltildigi soyleniyor (bunun dogrulugunu optik uzmanlarina sormak gerekli :o). Meade'in yani sira, cok uzun yillardir pekcok firma bu tur teleskoplari pazarlamaktaydi. Ancak uretimi cok pahali olan bu teleskoplari, astronomik fiyatlari yuzunden genelde universiteler, arastirma kurumlari ya da butcesi elverisli az sayida amator gokbilimci satin alabilmekteydi. Meade'in ucuza satabilmesinin nedeni fazla sayida ve otomasyonla uretim yapmasidir.

3) Maksutov teleskoplar, amator ya da profesyonel olsun, bircok kullaniciya gore, senin sordugunun tam tersine SC teleskoplardan cok daha iyi bir optik duzenek olarak kabul edilmektedir. Bunun icin en onde gelen neden, ikincil aynasinin SC'lere gore daha kucuk olmasi ve bu sekilde goruntu kontrastini arttirmasidir. Pekcok amatore gore Maksutovlar gezegen gozlemlerinde mercekli teleskoplardan daha iyi sonuclar verebilmektedir. Maksutovlarin ikincil aynalari, duzeltici camin ic yuzeyine sirlanmistir. SC'lerde ise ikincil ayna on cama ayrica tutturulur ve daha buyuktur.

4) Schmidt-Newtonian (SN) turu teleskoplarda birincil ayna yine kuresel olup, odak uzakligi ayni captaki Newtonian teleskoplara gore daha azdir, yani tup boylari daha kisadir, boylece gorus acilari daha genistir ve elde edilen goruntu daha parlaktir. Bu nedenle genelde astrofotografi icin kullanislidirlar. Kisa odaklikli kuresel aynalarin yapimi nispeten daha kolaydir. Aynanin hem kuresel hem de kisa odak uzaklikli olmasindan kaynaklanan optik kusurlar, yine teleskop tubunun onune yerlestirilen Schmidt mercegi ile duzeltilir. Optik ozelliklerinin iyi oldugu soylentisi tamamen kisisel bir gorus. Benim kullandigim Celestron Comet Catcher (140mm cap, 3.64 odak orani) teleskobun en cok hosuma giden ozelligi genis acili olmasi. Onun disinda goruntu acisindan SC ya da Maksutov teleskoplardan cok buyuk bir farkini gormedim acikcasi. Tabi goruntu de biraz daha aydinlik oluyor. Sanirim pekcok insan bu ozelliklere dayanarak optik ozelliklerinin daha iyi oldugunu dusunmekte.

asagida yazdigim Wikipedia sayfalarina bir goz atabilirsin. Katadioptrik teleskoplarin her turu hakkinda cok guzel ve ayrintili bilgiler sunuyorlar.

http://en.wikipedia.org/wiki/Schmidt-Cassegrain

http://en.wikipedia.org/wiki/Maksutov_telescope

http://en.wikipedia.org/wiki/Ritchey-Chr%C3%A9tien_telescope

http://en.wikipedia.org/wiki/Schmidt-Newton_telescope