From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

Cilalama aletinin(lap) gövdesinin üzerine bir tabaka halinde ergimiş optik reçineyi döktükten sonra aynayı kullanarak dışbükey hale geitrmek ve daha sonra da kanalları herhangi bir yöntemle açmak ya da şeritler halinde döküm yaparak, bunlardan hazırladığımız optik reçine karelerini tek tek yapıştırmak yolunu da seçsek, cilalama aletinin güzel görünüşlü olmasını sağlamak gerçekten güçtür.

Aynı sorunu yaşayan çok sayıda amatör teleskop yapımcısının bu dertlerini sona erdirebilmek için olsa gerek sadece düzgün cilalama aleti yapabilmek için kullanılan bir döküm kalıbı satılmaktadır. Bu kalıbı Sn. Haldun Menali ve Sn. Tuğrul Uşşaklı sayesinde elde edebildik ve şu anda 3 adet kalıp, başta İstanbul, Bursa ve İzmir olmak üzere ülkemizdeki amatör teleskop yapımcılarının kullanımları için hazır beklemekte.

15 cm capındaki biçimlendirme (figuring) aleti gövdesini alçıdan döktükten sonra, sıcak havada 3, 4 saat kadar kurumasını bekleyip gereken malzemeleri bir araya getirererek döküm yapılabilir. Kalıpların kullanımı ile ilgili gözlemler şunlar:

• Ergimiş optik reçinenin bir miktar soğumasını bekledikten sonra alçı gövdenin kalıp üzerinde taradığı karelerin olabildiğince üzerine rastlayacak şekilde "Acculap" veya "Gugolz" sentetik reçineyi kalıp seviyesinin 1, 2 mm kadar üzerinde bir kalınlık yapacak kadar dökerek 10 dakika kadar soğumasını beklemek gerekli.

• Daha sonra, dışbükey yüzünü bir bıçakla pürüzlü hale getirilen alçı gövdeyi soğumakta olan "Acculap" veya "Gugolz"'a yavaşça bastırarak yapışmasını beklemeliyiz.

• Yarım saat kadar sonra kalıptan çıkarmaya hazır gibidir. Ama yine de emin olmak için musluktan akan soğuk su altında hem kalıbı hem de cilalama lapını soğutmakta yarar olabilir.

• Kalıptan ayrılma son derece kolay ve sorunsuz gerçekleşiyor. Kalıbın içbükey aynaya temas eden arka yüzeyini ve optik reçineyi dökeceğiniz iç yüzünü ayırıcı sprey ile iyice yağladıktan sonra herhangi bir yapışma olmayacaktır. Bu kadar yapışkan bir malzemenin kalıptan bu kadar kolay ayrılması gerçekten şaşırtıcı. Herhalde, Acculap gibi ev yapımı optik reçinelerde de aynı sonuç alınabilecek.

• Döküm sırasındaki en onemli konu, alçı gövdenin optik reçineye yapışacak yüzünde yeterli pürüzlülük olmasının önemi. Bu olmazsa, sıcak optik reçine gövdeye tam yapışamıyor. İlk denemede bu başıma geldi, daha sonra herşeyi temizleyip yeniden başladım (~ 10 dakika vakit kaybı) İkinci denememde bu sorunla karşılaşmadım. Bu aksilik sayesinde de kalıbın tekrar tekar bir sorun olmadan kullanılabileceğini gördüm.

• Kalıptan çıktıktan sonra, dairenin kenarlarının temizlenmesi gerekiyor. Uygun olan taşmış "pitch" kareleri dikkatlice el ile kırılarak, diğerleri de ocakta ısıtılmış sıcak bir bıçakla kesilerek yapılabiliyor. Normal cilalama aleti (lapı) yapımında olduğu gibi kenarların dikkatlice pahlanması bu yöntemle üretilecek alet (lap) yapımında da çok önemli.

• Kalıp kullanmadan yapılacak cilalama aletine göre bu yöntem çok daha hızlı. Özellikle alet yüzeyindeki kanallar çok düzgün ve homojen derinlikte. Bu da aşındırıcı maddenin cilalama sırasında daha düzgün akmasını sağlayacak. Diğer cilalama aletlerinde olduğu gibi ayna ile optik reçine yüzeyi arasına plastik tel çit / soğan filesi vbg. koyarak gerçekleştirilen ‘mikro-yüzeylendirme’ işlemine gerek olur mu emin değilim ama, tel bir fırça ile yüzey pürüzlendirme yapılması düşünülebilir.

• 15 cm çapındaki alçı gövdenin ağırlığı 667 gram civarında ve bu alet için yaklaşık 100 gr kadar "Acculap" veya "Gugolz" sentetik reçine gerekiyor. Tam büyüklükte (20 cm) lap için gereken optik reçine miktarı ise 180 – 200 gr kadar. Bu cilalama aleti ayna biçimlendirme için kullanılacağından tam büyüklükte yapılmadı.

• Tam bir kalıp ile 16” çapında bir ayna için bir lap yapmak gerektiğinde, kalıbı kaydırarak parçalı döküm yapmak gerekecek ki bu da mümkün görünüyor. 12” büyüklüğündeki aynalarda ise sorun yok. Bunları kalıbı kullanarak tek seferde dökmek mümkün.

geri