Gümüşle Kaplama Yöntemi - 2

From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

Asagidaki bolum ATM Turk listesinin 3207 no'lu mesajindan alinmistir. Deniz Bagdas'in gumusle kaplamayi nasil yaptigini aciklamaktadir.

Tex.un kitabinin 286. sayfasinda yer alan sirlama metoduna gore yaptim. 3 metodtan bahsediliyor aslinda. ama onerisi martin prosesi adi verilen yontem. text hazirlayip koyana kadar kisaca bilgi vereyim:

4 ana cozelti var. bunlardan biri sirlamadan en az bir hafta once hazirlanmali. kitapta D cozeltisi olarak gecen ve bir hafta onceden hazirladigim bu cozelti invert seker olusturma ile ilgili. sukroz yani sofra sekeri, etil alkol (%90), tartarik asit ve distile suyun karisimindan ibaret. ben lab.da buldugum icin dogrudan en iyi kalite sukrozdan yaptim. fakat sofra sekerinden de yapilmasi kabul ediliyor kitapta. aslinda recel, agda, bazi sekerlemeler, marmelat yapiminda oldugu gibi; su icindeki sekerin bir miktar asitle isiya tabi tutulup bilesenlerine ayrismasi saglaniyor. bu solusyon bir hafta icerisinde kendiliginden bir miktar azaliyor.

A, B ve C cozeltileri ise taze hazirlanmali. bunlar da A coz. >distile su icinde gumus nitrat, B coz.> distile su icinde amonyum nitrat, C coz. > distile su icinde potasyum hidroksit.

once asindirdiginiz cami derisik nitrik asitle temizliyorsunuz. bunun icin bir pamugu nitrik asitleyip camin yuzeyini siliyorsunuz. buhar cikisi nedeniyle zaten daha karsidan camin uzerindeki varsa kaplama dahi cikiyor. buna tutsuleme de denebilir. ben guclu bir sekilde pamukla ovdum. uc kez tekrarlanmali bence iyi bir cam temizligi icin. camin uzerindeki recine kalintilari, yag ve kirden eser kalmiyor. bir muddet sonra pamugun camin uzerinde cikarttigi gicirti sesi duyuluyor ki, anliyorsunuz ki iyi yoldasiniz. kitapta cogu zaman tek sefer bile yeterli diye yaziyor.

en onemli nokta camin tarihcesi (history) diye belirtiyor. nasil bir malzeme (camin kimyasi, fizigi) ve asindirmasi, cilalanmasi ne olcude iyi yapilmis, oldukca onemli.

temizlik ikinci en onemli sey. bunun icin nitrik asit yetmedi ise sulfirik ve kromik asit karisimi ile tekrar silebilirsiniz. kitapta bunun icin cogu amatorun zehirli olabilecegi dusuncesiyle bu karisimla temizlikten kacindigi ama yersiz oldugu, kimyacilar arasinda bunun cok yaygin kullanildigi yaziyor.

bir diger temizlik yontemi, ki bunlarin hepsini de uygulayabilirsiniz. ve bence super olur. ben orada hepsini yapamadim. bunun degisik nedenleri oldu. yine de son kaplama neredeyse cok iyiydi. biraz tebesir tozu (ben bunun icin laboratuvarimdan kalsiyum karbonat goturmustum), biraz amonyak ve distile su ile beyaz bir macun yapiyorsunuz ve bununla camin yuzeyini kapatiyorsunuz. daha sonra sildiginizde once mavi bir film tabakasi kaldigi, sonra yikama ve silerek ovma ile bunun kaldirilacagi yaziyordu.

yine lab.dan goturdugum amonyak (250 ml.lik bir siseye 180 ml. civarinda koyup yanima almistim) malesef sizinti yapti. persembe gecesi cikmistik daga ve arabadaki sizintidan dolayi epeyce bir bayginlik hissi yasadik. uzerinde sIkIsan gaz ertesi gun de sisenin kapagini actigimda odada neredeyse bizi zehirliyordu. hemen yigit goturup topragi eseleyip suyla seyrelterek dokup uzerini kapadi. dayanilmaz bir koku odayi aksama kadar sardi zaten. bu islemi yapabilseydik camin keskinligi de daha artacakti.

%0,1lik kalay kloruru de yine laboratuvarimdan getirdim. (sanirim biraz eskimisti) 5 dakika optik yuzey temas halinde bunda bekletiliyor. (mordanting ??? nedir bilmiyorum ama bu sekilde yapiliyor). 5. denememde bunu kaldirdim.ilk seferden beri optik yuzeyde samanyolu gibi :) bir iluet cikiyordu. bunu kaldirinca ve bazi degisik kimyasallarla temizledim, samanyolu da gitti.

bu arada unutmadan tum islemler arasinda caminiz distile suyla cok iyi bir sekilde yikanmali. kitapta distile su dolu kabin icine birakin, daldirin diyor ama bu yetmiyor gozlemlerimiz sonucu vardigimiz kani bu. mutlaka bol distile suyla yikanmali bence. hatta 5. denemede son sirlamaya kadar distile su yerine tazikli cesme suyu, son asamada distile su kullandim. daha iyi oldu.

sonunda temiz ve keskinligi artirilmis optik yuzeyin sirlama isine gecebilirsiniz.

distile suda yikayip temiz bir bulasik legenini distile su ile doldurup icine caminizi birakip, hazirliklara basliyorsunuz. camin yuzeyini hic kurutmamaya ozen gosteriyorsunuz. A, B, ve C sol.larini hazirliyorsunuz. bu hazirlama sirasinda da kucuk puf noktalar var. bunlari textte aciklayacagim.

solusyonlariniz hazir oldugunda caminizi kaplamaya hazir konuma getiriyorsunuz. nasil:2 yol var. biri temiz emaye bir kap icine 4 adet parafine batirilmis tahta takozu recine ile yapistiriyorsunuz. karsilikli ciftlerin yukseklikleri esit ama ciftler arasinda yukseklik farkiyla hazirliyorsunuz takozlari da (bunun da detayini ayrica verecegim). A (3birim), B (3 br) ve C (3 br) birer birer ve cok yavas bir sekilde kabin icine bosaltiyorsunuz. sonra caminizi bu kabin icine takozlara degecek sekilde optik yuzu asagi bakar sekilde yerlestiriyorsunuz. camin kalinliginin yarsini gecmemeli solusyon. yoksa yanlar ve arka yuzey de sirlaniyor.en son D coz.den (1 br) alip, kaba eklediginizde sivi karariyor ve hizla gumus kaplaniyor. yalniz burada bilhassa kalin camlarda camin kenarinin ortasina kadar sivi ile doldurmaniz gerektiginden fazla madde hazirlamis oluyorsunuz. karsilikli takozlarin yukseklik farki oldugundan cami tersinden saga sola hareketlendiriyorsunuz. boylece sallanan cam gumus ile sirlaniyor. burada bosa giden madde miktari cok fazla yalniz. bir de camin yanlari, arkasi hep kaplandi.ilk yaptigim 6" deneme 1i boyle oldu. bir daha da o yontemi uygulamadim.

diger yolla cok daha ekonomik ve kolay sonuclar elde ediyorsunuz. yine de kitapta ilkini oneriyor. ikincisinde caminizi duz bir zemine oturtup, kenarlarini parafine batirilmis kagit ile sariyorsunuz. (lap dokumundeki sekle benziyor) ardindan camin cukurlugunun ne kadar su aldigini hesaplayip, sirlama solusyonlarinizi da o miktara gore orantiliyarak hazirliyorsunuz. bir mezure once A'yi ardindan cok yavas, damlalar halinde B'yi, daha sonra da ayni sekilde Cyi koyuyorsunuz.bu esnada surekli karistiriyorsunuz. C sol.unu koyarken cokelmeler basliyor, acik cay renginde olunca 3lu karisim hazir ve camin uzerine dokuyorsunuz. burada optik yuzey yukari bakiyor oluyor.

ve son olarak D cozeltisini camin uzerine doktugunuzde sirlama basliyor. basarin cektigi videoda da bunu gormussunuzdur. camin uzerinde bir muddet sonra cokeltiler olusuyor bu cokeltileri hareketlendirmek icin pamukla hafif siliyor hareketi yapiyorsunuz.bu sekilde 10-15 dk bekleniyor. ben plastik duz zeminli, dikdortgen bir kapta camin yuzeyi yukari hazirladim. ve son sirlama islemi sirasinda diger yolla oldugu gibi surekli karistirdim homojenizasyonu icin

yine distile suda yikiyorsunuz. ardindan etanolden gecirip bir fan veya yelpaze yardimiyla kurutuyorsunuz.

ayna kaplandi, peki hafif matlik ne? rouge-demir oksit ovma islemi yapiliyor. parlatma icin. bunun icin de iyi bir guderi aliniyor ve onunlabu islem yapiliyor.

seryum oksitle de parlatmasi yapilabilir herhalde.