Alüminyumla Kaplamanın Püf Noktaları

From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

10-14 Temmuz 2007 tarihlerinde Istanbul Kultur Universitesi'nde duzenlenen ATM/ATY Calistayi'nin egitmeni Dick Parker'in uyesi oldugu Astronomical Society of Greater Hartford klubunun bir diger uyesi Ron isimli ATM'in aluminyumla teleskop aynasi kaplama hakkinda verdigi bilgiler asagida derlenmistir.

1) Ayna kaplamasi yapildiktan sonra en azindan birkac saat uzerine hic dokunulmamali. Birkac saatten sonra yuzeydeki tabaka kuruyor. Ama tabi ki yine de uzerine parmakla dokunulmasi tavsiye edilmiyor! Kaplamanin tamamen sabit kalmasi icin de birkac hafta gerekli.

2) Aynayi kaplanmadan once temizlemek icin sadece normal deterjan, once normal sonra damitilmis su kullanabilirsiniz. En onemlisi, suyu ayna yuzeyinden temizlerken (kuruturken) herhangi bir kagit havlu ya da bez degdirmeyin. Uzerine ornegin sIkIstIrilmis hava dolu tupleri tutarak, hava ile kurutun. Asitle temizleme sadece eski kaplamayi sokmek icin kullaniliyor.

3) Ayna yuzeyine parmakla dokununca aluminyum kaplamanin kolayca cikmasi soz konusu ise, vakum cihazinin ici tamamen bosaltilmayip hala hava kalmistir, o nedenle olur. Cihaz icindeki havanin daha iyi bosaltilmasi ve gercek vakum olusturulmasi gerekir. Cunku cihaz icinde hava molekulleri kalinca, eriyen (buharlasan) aluminyum ayna yuzeyine dogru ucarken hava molekullerine carpip hizi azaliyor ve yuzeye hizla yapismadigi icin de daha kolay cikiyor. Halbuki ne kadar iyi vakum yapilirsa, aluminyum zerrecikleri ayna yuzeyine daha hizli carpacagi icin, oraya daha sIkI yapisacaklar ve dokununca cikmalari daha zor olacak.

4) Ayna kaplamasi sirasinda karsilasilan ayna yuzeyindeki sari, kahverengi ve diger renk degisimlerinin nedeni de tungsten filaman uzerine konulan aluminyumun buharlasmasindan sonra, kaplamayi durdurmayip isleme devam edilince, tungsten filaman erimeye baslayip ayna yuzeyine yapisabiliyor! O nedenle mutlaka cihazin icinin gorulecek bir pencere olmasi ve buradan bakilarak aluminyum plakalarin erimesinden sonra islemi durdurmak gerekir. Ya da aluminyumun tamamen eridigini gosteren baska bir sistem gereklidir.

5) Kaplamasi bitmis bir ayna eger iyi kaplandiysa, parlak bir isik kaynagina dogru tutulup bakildiginda (gunes te olabilir, ama dikkatli olmakta yarar var!) tum yuzeyde kaplamanin homojen olmasi gerekir, yoksa bazi bolgelerde arkadaki kaynaktan gelen isik artabilir, bu durumda o bolgede kaplama yeterince kalin degil demektir. Kaplamayi homojen yapabilmek icin, ilk once yeterli miktarda aluminyum eritilmesi gerekiyor. Ayrica kaplanan aynayi dondurmek te cok ise yariyor.

6) Yine kaplanmis bir aynayi isik kaynagina dogru tutup bakinca topluigne basi gibi kucuk deliklerin olmasi cok normaldir. Bunlara cihaz icinde kalan toz zerrecikleri neden oluyor. Bunlari mumkun olan en fazla sekilde yok etmenin yolu da iyon bombardimani yapmak.

7) Aluminyum kaplama belli bir kalinlikta olmalidir. Eger gerekenden fazla yapilirsa, ayna yuzeyinin parabolik bicimini degistirme olasiligi vardir! Foucault / Ronchi testlerinde yuzeyi normal gorunen bir aynayi kaplama sonrasi bozmak isten degildir!