From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

Katadiyoptrik teleskoplarin tanimini yaparsak, optik duzeneginde hem mercek hem de ayna kullanilan teleskoplardan bahsetmis oluruz. Bu turdeki teleskoplar, optik duzenekleri sayesinde hem Newton turu teleskoplardaki coma (goruntunun tek bir odakta toplanmamasi)sorununu, hem de mercekli teleskoplardaki renk sapmasini (isigin kirilirken degisik dalga boylarinda ayrismasi) onledigi icin tercih edilirler. Ayrica isik huzmesi teleskop tubunun icinde uc kere yansidigindan, tup boylari da ayni odak uzaklikli baska tur teleskoplara gore daha kisa olur.

Butun bu olumlu yonlerine karsin, bazi kusurlari da vadir. Birincisi, gorus acilarinin daha dar olmasidir (Schmidt Newtonian turu haricindekiler). Ikinci kusur, ikincil aynalarinin (ozellikle Schmidt Cassegrain turundekilerin) buyuk olmasindan dolayi (birincil aynaya olan oranlarinin fazlaligi, cm2 cinsinden yaklasik %30'lar duzeyinde) goruntu kontrastini dusurmeleridir.

Katadiyoptrik teleskoplarda birincil (ana) ayna kureseldir. Teleskobun onune yerlestirilen ozel sekilli mercek bu kuresel aynanin optik kusurlarini (en onemlisi kuresel sapinc, yansiyan isinlarin tek bir odakta toplanmamasi) gidermekte kullanilir. Schmidt Cassegrain (SC) tur teleskoplarda duzeltici mercegin karmasik bir sekli vardir (Ingilizcesi aspheric). Maksutov Cassegrain (Maksutov) turu teleskoplarin onlerinde yer alan kusur duzeltici mercegin, cukurlugu daha fazla olup, yine kuresel bicimdedir.

[http://www.meade.com/ Meade} sirketinin 2005 yilinda nispeten ucuz fiyatlarla piyasaya surdugu Ritchey-Chrétien (RC) turu teleskoplarin SC teleskoplardan en onemli farki, hem birincil hem de ikincil aynalarinin yuzey seklinin hiperbolik seklinde olmasidir. Optik kusurlarin bu sekilde daha iyi duzeltildigi ileri surulmektedir. Meade'in yani sira, cok uzun yillardir pekcok firma bu tur teleskoplari pazarlamaktadir. Ancak uretimi cok pahali olan bu teleskoplari, astronomik fiyatlari yuzunden genelde universiteler,arastirma kurumlari ya da butcesi elverisli az sayida amator gokbilimci satin alabilmekteydi. Meade'in ucuza satabilmesinin nedeni fazla sayida ve otomasyonla uretim yapmasidir.

Maksutov teleskoplar, amator ya da profesyonel olsun, bircok kullaniciya gore, SC teleskoplardan cok daha iyi bir optik duzeneg sahip olarak kabul edilmektedir. Bunun icin en onde gelen neden, ikincil aynasinin SC'lere gore daha kucuk olmasi ve bu sekilde goruntu kontrastini arttirmasidir. Pekcok amatore gore Maksutovlar gezegen gozlemlerinde mercekli teleskoplardan daha iyi sonuclar verebilmektedir. Maksutovlarin ikincil aynalari, duzeltici mercegin ic yuzeyine sirlanmistir. SC'lerde ise ikincil ayna on cama ayrica tutturulur ve capi daha buyuktur.

Schmidt-Newtonian (SN) turu teleskoplarda birincil ayna yine kuresel olup, odak uzakligi ayni captaki Newton turu teleskoplara gore daha azdir. Bu da tup boylarinin daha kisa ve gorus acilarinin daha genis olmasini saglamaktadir. Bu sayede SN teleskoplarla elde edilen goruntu daha parlak olmaktadirtir. Bu nedenle genelde astrofotografi icin kullanislidirlar. Kisa odaklikli kuresel aynalarin yapimi nispeten daha kolaydir. Aynanin hem kuresel hem de kisa odak uzaklikli olmasindan kaynaklanan optik kusurlar, yine teleskop tubunun onune yerlestirilen Schmidt mercegi ile duzeltilir.

Katadiyoptrik teleskoplarin her turu hakkinda ayrintili bilgi edinmek icin (Ingilizce) asagidaki Wikipedia sayfalarini ziyaret edebilirsiniz:

http://en.wikipedia.org/wiki/Schmidt-Cassegrain/

http://en.wikipedia.org/wiki/Maksutov_telescope/

http://en.wikipedia.org/wiki/Ritchey-Chr%C3%A9tien_telescope/

http://en.wikipedia.org/wiki/Schmidt-Newton_telescope/