Degistirilmis Texereau Yöntemi

From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

(Difference between revisions)
Revision as of 18:45, 21 July 2006
Himenali (Tartışma | contribs)

← Previous diff		 Current revision
Himenali (Tartışma | contribs)

Line 1: Line 1:
-Bu sayfada, Newton turu aynali bir teleskop icin ikincil (diyagonal) bir aynanin nasil yapilacagi yer almaktadir. Asagidaki yazinin aslini ''ATM Turk Yahoo Yazisma Grubu'''nun [http://groups.yahoo.com/group/ATM_Turk/message/353 353 numarali mesajinda] okuyabilirsiniz. Sozu edilen diyagonal ayna cami ve diger boyutlar, 8 inc (203 mm) capinda ve f/6 odak oranindaki bir birincil ayna icin gecerlidir. Diger cap ve odak oranlari icin kullanilacak boyutlar en asagidaki tabloda verilmistir. Kullanilan yontem Jean Texereau'nun "''How to Make a Telescope''" isimli kitabinda ayrintili olarak anlatilan yonteme benzemektedir. Ama kitapta onerilen tek diyagonal yapimi yerine, Ugur Ikizler ayni anda iki diyagonal yapabilmektedir. Bu nedenle bu yontemi ''Texereau-Ikizler'' olarak isimlendirsek, saniriz yanlis olmaz!+Bu sayfada, Newton türü aynalı bir teleskop için ikincil (diyagonal) bir aynanın nasıl yapılacağı hakkında açıklamalar yer almaktadır. Aşağıdaki yazının aslını ''ATM Türk Yahoo Yazışma Grubu'''nun [http://tech.groups.yahoo.com/group/ATM_Turk/messages/353 353 numaralı mesajında] okuyabilirsiniz. Sözü edilen diyagonal ayna camı çapı ve diğer boyutlar, 8 inç (203 mm) çapında ve f/6 odak oranındaki bir birincil ayna için geçerlidir. Diğer çap ve odak oranları için kullanılacak boyutlar bu sayfanın en altındaki tabloda verilmiştir. Kullanılan yöntem Jean Texereau'nun "''How to Make a Telescope''" isimli kitabında ayrıntılı olarak anlatılan yönteme benzemektedir. Ama kitapta önerilen tek diyagonal yapımı yerine, Uğur İkizler aynı anda iki diyagonal yapabilmektedir. Bu nedenle bu yöntemi ''Texereau-İkizler'' olarak isimlendirirsek, sanırız yanlış olmaz!
-Cevrenizdeki herhangi bir camciya, duz cam blogundan 3 adet 10 mm ve bir adet 4 mm kalinliginda, 50 x 80 mm boyutlarinda 4 adet cam kestirin. Daha kolay kesebilmeniz icin bunlari birbirine yapistirmaniz gerekmektedir. Bu amacla optik recine kullanabilirsiniz. Bu madde camlari saglam yapistirir ve islem bitince cok kolay ayrilir. Camlari birbirine sandvic gibi yapistirin. 
-Daha sonra, 100 x 100 x 100 mm boyutlarinda tercihan aluminyum bir kutunun icine, cam sandvici 45 ° aci ile+Çevrenizdeki herhangi bir camcıya, düz cam bloğundan 3 adet 10 mm ve bir adet 4 mm kalınlığında, 50 x 80 mm boyutlarında 4 adet çam kestirin. Aşağıdaki yöntemle bunları diyagonal olacak şekilde daha kolay kesebilmeniz için camları birbirine yapıştırmanız gerekmektedir. Bu amaçla optik recine kullanabilirsiniz. Bu madde camları sağlam yapıştırır, matkapla delme işlemine dayanıklıdır ve işlem bitince camlardan çok kolay ayrılır. Optik reçineyi ısıtarak ve camların arasına sürerek, onları birbirine sandviç gibi yapıştırın.
-yerlestirin. Hazirlayacaginiz ince (sulu) kivamdaki alciyi kutunun icine dokerek donmasini bekleyin. Bir saat sonra alci tamamen donacaktir. Bu arada ic capi 47 mm, dis capi 50 mm demir (celik) bir boruyu matkabin mandrenine takin. +
-Matkabin donus hizini 380 devire ayarlayin. 150 grit buyuklugunde asindirici ve su dokerek, icinde cam sandvic olan alci kutusunu delmeye baslayin. Asindirma sesini duymamaya basladiginizda, biraz daha su ve asindirici ilave ederek, kesici boruyu acele etmeden yavas yavas indirerek delme islemine devam edin. Boruyu yaklasik 4 saatte 72 mm kadar asagiya indirmeniz gerekmektedir.+Daha sonra, 100 x 100 x 100 mm boyutlarında tercihen alüminyumdan yapılmış ve tüm parçaları vidalarla birbirine bağlanmış bir kutunun içine, cam sandviçi 45 ° acı ile, en altta 10 mm camlardan biri olacak şekilde yerleştirin. Camların yerinden oynamaması için köşelerinden yapıştırıcı ile kutuya tutturun. Hazırlayacağınız ince (sülü) kıvamdaki alcıyı kutunun içine dökerek donmasını bekleyin. Bir saat sonra alcı tamamen donacaktir. Bu arada önceden hazırlayacağınız, iç çapı 47 mm, dış çapı 50 mm ve uzunluğu 100 mm olan demir (celik) bir boruyu matkabin mandrenine takın.
-Amaciniz kesimi cam sandvicin en altindaki 10 mm camin yarisina kadar yapmak olmalidir. Cunku en alttaki bu cam ustundeki diger camlari tutmayi saglayacaktir. En alttaki camin yarisina geldiginizde ustteki iki 10 mm'lik camlar tamamen kesilmis olacak. Boylece 2 diyagonal cam elde edeceksiniz. +Matkabın dönüş hızını 380 devir/dakikaya ayarlayın. 150 grit tanecik büyüklüğünde aşındırıcı ve su dökerek, içinde cam sandviç olan alçı kutusunu delmeye başlayın. Aşındırıcı malzeme özelliğını yitirmeye başladığında aşındırma sesi yavaş yavaş kesilecektir. Bu aşamada, cam tozu, alçı tozu ve aşındırıcıdan oluşan macunu temizleyip, yeniden biraz daha su ve aşındırıcı ekleyerek, kesici boruyu acele etmeden yavaş yavaş indirerek kesme/delme işlemine devam edin. Boruyu yaklaşık 4 saatte 72 mm kadar aşağıya indirmeniz gerekmektedir.
-Kesme isi bitince, alci kutusunu sokerek, ve camlari biraz isitarak birbirinden ayirin. Camlarin uzerindeki optik recineleri temizlemek icin parcalari buzdolabinin derin dondurucusuna koyun. 6 - 7 saat sonra parcalari cikarttiginizda, birkac dakika icinde recinenin ve camin farkli genlesmesinden dolayi recine catlamaya baslayacak, camin ustunden cok kolay bir sekilde temizlenecektir. Daha sonra su ile yikayip ince zimpara ile keskin koseleri elden gecirin. Bu asamadan sonra diyagonal cam kaplanmaya hazir hale gelmis demektir.+Amacınız kesimi, cam sandviçin en altındaki 10 mm camın yarısına kadar yapmak olmalıdır. Çünkü en alttaki bu cam üstündeki diğer camları tutmayı sağlayacaktir. En alttaki camın yarısına geldiğinizde üstteki iki 10 mm'lik camlar tamamen kesilmiş olacaktir. Böylece 2 diagonal cam elde edeceksiniz.
-Ugur Ikizler'in ikincil ayna yapim fotograflarini asagidaki baglantida aciklamalariyla birlikte gorebilirsiniz:+Kesme işi bitince, alçı kutusunu sökerek, ve camları biraz ısıtarak birbirinden ayırın. Camların üzerindeki optik reçineleri temizlemek için parçaları buzdolabının derin dondurucusuna koyun. Bir süre sonra parçaları çıkarttığınızda, birkaç dakika içinde reçinenin ve camın farklı genleşmesinden dolayı recine çatlamaya başlayacak, camın üstünden çok kolay bir şekilde temizlenecektir. Daha sonra su ile yıkayıp ince zımpara ile keskin köşeleri elden geçirin. Bu aşamadan sonra diyagonal cam kaplanmaya hazır hale gelmiş demektir.
 + 
 +Uğur İkizler'in ikincil ayna yapım fotoğraflarını aşağıdaki bağlantıda açıklamalarıyla birlikte görebilirsiniz:<br>
http://ikizler.org/thumbnails.php?album=105 http://ikizler.org/thumbnails.php?album=105
 +'''DIKKAT EDİLECEK NOKTALAR'''
 +
 +İkincil ayna yaparken dikkate almanız gereken diğer belli başlı noktalar aşağıda belirtilmiştir.
 +
 +* 45° acıyla kesilmiş demir (celik) bir borunun önüne 50 X 80 mm ölçülerinde düz bir cam yapıştırarak torna aynasına bağlayıp döndürerek taşlama ile aşındırmaya çalıştığınızda, zımpara taşı zaman zaman camın kenarlarını kıracağından, yeterli bir yöntem olmayacaktır.
 +
 +* Yukarıda anlatılan alüminyum kutu yerine MDF suntadan yapılma bir kutu kullanırsanız, MDF suya çok dayanıksız olduğundan işlem sırasında şişip, kutunun biçimini bozar ve içine yerleştirilen cam parçaları esner. Sonuçta, cam kesimi başarısız olur. Aluminyum yerine, sudan etkilenmeyen başka bir malzeme de kullanabilirsiniz.
 +
 +* Camları birbirine yapıştırmak, kutunun içinde hareket etmemeleri açısından önemlidir. Örneğin, dört cam parçası birbirine yapışmadığı takdirde, diagonal olacak parçanın kesilmesi bittiğinde, bu cam bağımsız kalıp, onu kesen borunun içinde dönerek kırılabilir.
 +
 +* 150 gritten daha iri tanecik büyüklüğünde(örneğin 100 grit) aşındırıcılar kalın olacağından, camın kenarlarının iri aşınmasına, bu da duyarlı olan kenarların kırılmasına neden olabilir.
 +
 +* Matkabın dönüş hızının 380 devir/dakikadan yavaş olması (örneğin 250 devir/dakika) durumunda, demir boru camdan daha fazla aşınıp işlev görmeyebilir.
 +
 +* Delme işlemini yavaş yavaş ve uzun sürede yapmalısınız. Kesici boruyu alçıyla dolu kutunun içine hızlı indirdiğinizde, cam basınçtan dolayı kırılacaktir. Aşındırma sesinin net şekilde duyulduğundan emin olun. Bu ses azaldığında aşındırıcı ve su eklemek gereklidir.
 +
 +
 +'''Birincil Ayna Çap ve Odak Oranına Bağlı Olarak İkincil Ayna Boyutları (Çeşitleme)'''<br>
 +
 +
 +Birincil Ayna Capı .......... Birincil Ayna Odak Oranı .......... İkincil Ayna Küçük Ekseni Boyu <br>
 +
 +
 +114 mm ........................... f/7 ............................................... 24.6 mm <br>
 +
 +152 mm ........................... f/5 ............................................... 36.3 mm <br>
 +
 +152 mm ........................... f/6 ............................................... 32.5 mm <br>
 +
 +152 mm ........................... f/8 ............................................... 28.7 mm <br>
 +
 +203 mm ........................... f/5 ............................................... 44.5 mm <br>
 +
 +203 mm ........................... f/6 ............................................... 39.9 mm <br>
 +254 mm ........................... f/5.5 ............................................. 49.5 mm <br>
-'''DIKKAT EDILECEK NOKTALAR'''+305 mm ........................... f/5 ............................................... 62.5 mm <br>
-Ikincil ayna yaparken dikkate almaniz gereken diger belli basli noktalar asagida belirtilmistir. 
-* 45° aciyla kesilmis celik bir borunun onune 50 X 80 mm olculerinde duz bir cami yapistirarak torna aynasina baglayip dondurerek taslama ile asindirmaya calistiginizda, zimpara tasi zaman zaman camin kenarlarini kiracagindan, yeterli bir yontem olmayacaktir.+'''Başka Yararlı Bağlantılar'''
-* Yukarida anlatilan aluminyum kutu yerine MDF suntadan yapilma bir kutu kullanirsaniz, MDF suya cok dayaniksiz oldugundan islem sirasinda sisip, kutunun bicimini bozar ve icine yerlestirilen cam parcalari esner. Sonucta, cam kesimi basarisiz olur. Aluminyum yerine, sudan etkilenmeyen baska bir tahta da kullanabilirsiniz.+Mel Bartels'in İkincil Ayna Boyutu Hesaplama Sayfası:<br>
 +http://www.bbastrodesigns.com/diagonal.htm
-* Camlari birbirine yapistirmak, kutunun icinde hareket etmemeleri acisindan onemlidir. Ornegin, dort cam parcasi birbirine yapismadigi takdirde, diyagonal olacak parcanin kesilmesi bittiginde, bu cam bagimsiz kalip ve onu kesen borunun icinde donerek kirilabilir. 
-* 150 gritten daha buyuk capta (ornegin 100 grit) asindiricilar kalin olacagindan, camin kenarlarinin iri asinmasina, bu da duyarli olan kenarlarin kirilmasina neden olabilir.+Jeff Baldwin'in İkincil Ayna Boyutu Hesaplama Yazısı: <br>
 +http://astro.sci.uop.edu/~sas/Newsletter/TTN_SecondaryMirror.html
-* Matkabin donus hizinin 380 devirden yavas olmasi (ornegin 250 devir) durumunda, demir boru camdan daha fazla asinip islev gormeyebilir. 
-* Delme islemini yavas yavas ve uzun surede yapmalisiniz. Kesici boruyu alciyla dolu kutunun icine hizli indirdiginizde, cam basinctan dolayi kirilacaktir. Asindirma sesinin net sekilde duyuldugundan emin olun. Bu ses azaldiginda asindirici ve su eklemek gereklidir.+Mike Lockwood'un Diyagonal Ayna Boyutlari Tablosu <br>
 +http://bi-staff.beckman.uiuc.edu/~melockwo/diagonals.html
 +Jim Fly'in Ikincil Ayna Boyutu Hesaplama Uygulamasi <br>
 +http://www.catseyecollimation.com/designie5.html
-'''Birincil Ayna Cap ve Odak Oranina Bagli Olarak Ikincil Ayna Boyutlari'''<br>+Dave Molyneaux'nun Ikincil Ayna Tutucusu ve Orumcek Yapimi Sayfasi <br>
---- halen hazirlaniyor ---+http://homepage.ntlworld.com/molyned/diagonal.htm

Current revision

Bu sayfada, Newton türü aynalı bir teleskop için ikincil (diyagonal) bir aynanın nasıl yapılacağı hakkında açıklamalar yer almaktadır. Aşağıdaki yazının aslını ATM Türk Yahoo Yazışma Grubu'nun 353 numaralı mesajında okuyabilirsiniz. Sözü edilen diyagonal ayna camı çapı ve diğer boyutlar, 8 inç (203 mm) çapında ve f/6 odak oranındaki bir birincil ayna için geçerlidir. Diğer çap ve odak oranları için kullanılacak boyutlar bu sayfanın en altındaki tabloda verilmiştir. Kullanılan yöntem Jean Texereau'nun "How to Make a Telescope" isimli kitabında ayrıntılı olarak anlatılan yönteme benzemektedir. Ama kitapta önerilen tek diyagonal yapımı yerine, Uğur İkizler aynı anda iki diyagonal yapabilmektedir. Bu nedenle bu yöntemi Texereau-İkizler olarak isimlendirirsek, sanırız yanlış olmaz!


Çevrenizdeki herhangi bir camcıya, düz cam bloğundan 3 adet 10 mm ve bir adet 4 mm kalınlığında, 50 x 80 mm boyutlarında 4 adet çam kestirin. Aşağıdaki yöntemle bunları diyagonal olacak şekilde daha kolay kesebilmeniz için camları birbirine yapıştırmanız gerekmektedir. Bu amaçla optik recine kullanabilirsiniz. Bu madde camları sağlam yapıştırır, matkapla delme işlemine dayanıklıdır ve işlem bitince camlardan çok kolay ayrılır. Optik reçineyi ısıtarak ve camların arasına sürerek, onları birbirine sandviç gibi yapıştırın.

Daha sonra, 100 x 100 x 100 mm boyutlarında tercihen alüminyumdan yapılmış ve tüm parçaları vidalarla birbirine bağlanmış bir kutunun içine, cam sandviçi 45 ° acı ile, en altta 10 mm camlardan biri olacak şekilde yerleştirin. Camların yerinden oynamaması için köşelerinden yapıştırıcı ile kutuya tutturun. Hazırlayacağınız ince (sülü) kıvamdaki alcıyı kutunun içine dökerek donmasını bekleyin. Bir saat sonra alcı tamamen donacaktir. Bu arada önceden hazırlayacağınız, iç çapı 47 mm, dış çapı 50 mm ve uzunluğu 100 mm olan demir (celik) bir boruyu matkabin mandrenine takın.

Matkabın dönüş hızını 380 devir/dakikaya ayarlayın. 150 grit tanecik büyüklüğünde aşındırıcı ve su dökerek, içinde cam sandviç olan alçı kutusunu delmeye başlayın. Aşındırıcı malzeme özelliğını yitirmeye başladığında aşındırma sesi yavaş yavaş kesilecektir. Bu aşamada, cam tozu, alçı tozu ve aşındırıcıdan oluşan macunu temizleyip, yeniden biraz daha su ve aşındırıcı ekleyerek, kesici boruyu acele etmeden yavaş yavaş indirerek kesme/delme işlemine devam edin. Boruyu yaklaşık 4 saatte 72 mm kadar aşağıya indirmeniz gerekmektedir.

Amacınız kesimi, cam sandviçin en altındaki 10 mm camın yarısına kadar yapmak olmalıdır. Çünkü en alttaki bu cam üstündeki diğer camları tutmayı sağlayacaktir. En alttaki camın yarısına geldiğinizde üstteki iki 10 mm'lik camlar tamamen kesilmiş olacaktir. Böylece 2 diagonal cam elde edeceksiniz.

Kesme işi bitince, alçı kutusunu sökerek, ve camları biraz ısıtarak birbirinden ayırın. Camların üzerindeki optik reçineleri temizlemek için parçaları buzdolabının derin dondurucusuna koyun. Bir süre sonra parçaları çıkarttığınızda, birkaç dakika içinde reçinenin ve camın farklı genleşmesinden dolayı recine çatlamaya başlayacak, camın üstünden çok kolay bir şekilde temizlenecektir. Daha sonra su ile yıkayıp ince zımpara ile keskin köşeleri elden geçirin. Bu aşamadan sonra diyagonal cam kaplanmaya hazır hale gelmiş demektir.

Uğur İkizler'in ikincil ayna yapım fotoğraflarını aşağıdaki bağlantıda açıklamalarıyla birlikte görebilirsiniz:
http://ikizler.org/thumbnails.php?album=105

DIKKAT EDİLECEK NOKTALAR

İkincil ayna yaparken dikkate almanız gereken diğer belli başlı noktalar aşağıda belirtilmiştir.

  • 45° acıyla kesilmiş demir (celik) bir borunun önüne 50 X 80 mm ölçülerinde düz bir cam yapıştırarak torna aynasına bağlayıp döndürerek taşlama ile aşındırmaya çalıştığınızda, zımpara taşı zaman zaman camın kenarlarını kıracağından, yeterli bir yöntem olmayacaktır.
  • Yukarıda anlatılan alüminyum kutu yerine MDF suntadan yapılma bir kutu kullanırsanız, MDF suya çok dayanıksız olduğundan işlem sırasında şişip, kutunun biçimini bozar ve içine yerleştirilen cam parçaları esner. Sonuçta, cam kesimi başarısız olur. Aluminyum yerine, sudan etkilenmeyen başka bir malzeme de kullanabilirsiniz.
  • Camları birbirine yapıştırmak, kutunun içinde hareket etmemeleri açısından önemlidir. Örneğin, dört cam parçası birbirine yapışmadığı takdirde, diagonal olacak parçanın kesilmesi bittiğinde, bu cam bağımsız kalıp, onu kesen borunun içinde dönerek kırılabilir.
  • 150 gritten daha iri tanecik büyüklüğünde(örneğin 100 grit) aşındırıcılar kalın olacağından, camın kenarlarının iri aşınmasına, bu da duyarlı olan kenarların kırılmasına neden olabilir.
  • Matkabın dönüş hızının 380 devir/dakikadan yavaş olması (örneğin 250 devir/dakika) durumunda, demir boru camdan daha fazla aşınıp işlev görmeyebilir.
  • Delme işlemini yavaş yavaş ve uzun sürede yapmalısınız. Kesici boruyu alçıyla dolu kutunun içine hızlı indirdiğinizde, cam basınçtan dolayı kırılacaktir. Aşındırma sesinin net şekilde duyulduğundan emin olun. Bu ses azaldığında aşındırıcı ve su eklemek gereklidir.


Birincil Ayna Çap ve Odak Oranına Bağlı Olarak İkincil Ayna Boyutları (Çeşitleme)


Birincil Ayna Capı .......... Birincil Ayna Odak Oranı .......... İkincil Ayna Küçük Ekseni Boyu


114 mm ........................... f/7 ............................................... 24.6 mm

152 mm ........................... f/5 ............................................... 36.3 mm

152 mm ........................... f/6 ............................................... 32.5 mm

152 mm ........................... f/8 ............................................... 28.7 mm

203 mm ........................... f/5 ............................................... 44.5 mm

203 mm ........................... f/6 ............................................... 39.9 mm

254 mm ........................... f/5.5 ............................................. 49.5 mm

305 mm ........................... f/5 ............................................... 62.5 mm


Başka Yararlı Bağlantılar

Mel Bartels'in İkincil Ayna Boyutu Hesaplama Sayfası:
http://www.bbastrodesigns.com/diagonal.htm


Jeff Baldwin'in İkincil Ayna Boyutu Hesaplama Yazısı:
http://astro.sci.uop.edu/~sas/Newsletter/TTN_SecondaryMirror.html


Mike Lockwood'un Diyagonal Ayna Boyutlari Tablosu
http://bi-staff.beckman.uiuc.edu/~melockwo/diagonals.html


Jim Fly'in Ikincil Ayna Boyutu Hesaplama Uygulamasi
http://www.catseyecollimation.com/designie5.html


Dave Molyneaux'nun Ikincil Ayna Tutucusu ve Orumcek Yapimi Sayfasi
http://homepage.ntlworld.com/molyned/diagonal.htm

Retrieved from "http://atmturk.org/index.php/Degistirilmis_Texereau_Y%C3%B6ntemi"