From :ATM Türk: Amatör Teleskop Yapımı

Silikosiz Hastalığı

Aşındırıcı maddeler ile çalışırken yeteri kadar ıslatmak ve eldiven kullanmanın yararı vardır. Camı aşındırdığınızda, cam tozu üretirsiniz. Bu tozu kuru pudra şeklinde ya da elektrikli aletlerin havaya savurduğu toz şeklinde solumak silikosis adı verilen bir hastalığa yol açacaktır. Bu hastalık aynı zamanda ‘madenci hastalığı’ olarak da bilinir. Silika tozunun ciğerlere nüfuz etmesi ve nefes almanızda sorunlara yol açmasıyla ortaya çıkar ve sonuçları itibarıyla ölümcüldür. Bununla birlikte, çoğu amatör teleskop yapım etkinliği el ile aşındırma ya da yavaş dönen makinalar kullanarak aşındırma yaptıkları ve bu sırada da bol miktarda su kullandıkları için, cam tozu havalanmaya fırsat bulamadan, bir bulamaç içine hapsolur. Bu atıkları güvenli bir şekilde uzaklaştırmak sizin sorumluğunuzdadır. Bunun dışında yüksek hızla dönen elektrikli aletler ve elmas taşlama uçları kullananlar mutlaka cam tozundan sakınmak için koruyucu maske takarak çalışmalıdırlar.

Silikozis, tozla temasın süresine, şiddetine ve toza karşı oluşan reaksiyona göre başlıca üç değişik klinik ve patolojik form gösterir.

Akut Form: Solunan havada yüksek konsantrasyonda silika tozu olması sonucu beş yıldan daha kısa sürede gelişir. Genelde 10 mm’den küçük çok sayıda nodül görülür.

Kronik (Klasik) Form: Onbeş yıl ve üzerinde düşük konsantrasyonlu silika tozunun solunması sonucu gelişir. 10 mm’den büyük konglomere nodüller görülebilir. Hızlanmış (Akselere) Form: Kronik forma benzer ancak hastalık daha hızlı (5-10 yıl içinde) gelişir ve toza maruziyet önlense bile progresyon sürer.

Radyolojik olarak 1-10 mm çaplı çok sayıda nodül görünümü varsa basit silikozis olarak adlandırılır. Uzun süren temas sonucu nodüllerin birleşmesi sonucu 1 cm’den büyük fibrotik nodül ve kitleler gelişebilir ve komplike silikozis olarak adlandırılır.

Hastalığın patogenezinde silika tozu ile makrofajların etkileşimi anahtar rol oynar. Silika tozunun alveoler makrofajlar tarafından fagosite edilmesi sonucu gelişen reaksiyon dizisi ile, silikotik nodül veya silikoproteinöz oluşur (1, 2, 5). Silikozis tüberküloza predispozisyon yaratır.

Kaynak: TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007; 6 (5): 395-399

Aşındırma tozları (kumları) ile çalışırken içi su dolu bir kap bulundurun. Temizliği en güvenli olarak bu şekilde suya daldırarak yaparsınız. Eğer kendi sağlığınız kadar başkaların sağlığını da düşünüyorsanız, dibe çöken kumu çöpe değil de bir varilde toplayınız. Özellikle teleskop atölyeleri bu şekilde yaparlar...

Carpal Tunnel Sendromu

Karpal Tünel Sendromu, ellerde ağrı ve uyuşma ile başlayan ve bu şikayetlerin özellikle geceleri uykudan uyandırma dercesinde olduğu bir hastalıktır. Temel problem ele giden bir sinirin (Nervus Medianus) el bileği çevresinde geçtiği bir kanalda çevre kılıf tarafından sıkışmasıdır.

Bilgisayar (özellikle notebook) kullanıcılarının tanışmış olabileceği bir rahatsızlığa da iyi gelen (sinir ilaçlarına destek olan) yukarıdaki atelleri, yoğun teleskop yapımlarında gün sonu yatarken kullanabilirsiniz. Aslında 6" gibi küçük aynalarda önemli bir rahatsızlık olmayabilir. Ama tek elinizi daha sık kullanırsanız küçük çaplarda bile sıkıntı yaşamanız içten bile değil. O yüzden her zaman çift el ile çalışmanızda fayda var.

Son önerimiz ise camları döndürürken bir oturumda saat yönünde döndürüyorsaniz, sonraki oturumda tersi yönde hareket ettirin. Böylece sık kullandığınız güçlü elinizin farklı hareket yapmasını sağlayarak bileğinizi korumuş olursunuz. Aynı öneri camlarınızı yıkarken de geçerli. Her zaman aynı elde tutup diğeriyle temizlerseniz, bu sorun olabilir demektir.